Łosoś wędzony przekładany ziołowym serkiem

Tak przygotowany łosoś wyglądem przypomina nieco roladę. Jest dość prosty w wykonaniu i niewątpliwie przyciąga wzrok. Taka rolada jest świetną przystawką, zwłaszcza dla miłośników wędzonego łososia. Doskonale nadaje się na imprezy z bufetem. Należy przygotować ją dzień przed podaniem, tak by dobrze stężała. 

Śledzie pod pierzynką

Ze śledziem pod pierzynką jest pewnie tak jak z wieloma innymi sałatkami - każdy ma swój przepis. Widziałam śledzie pod pierzynką z marchewki, i pod pierzynką z buraków. Były pierzynki większe i mniejsze. I zawsze tak podany śledź smakował wybornie. 

Moja pierzynka dla śledzia nie jest wyszukana - cebula, ogórek kiszony, jajka, ser i sos czosnkowy. Czasem dodaję też jabłko. 

Sałatka gyros

Nie mam wątpliwości co do tego, że nikt w rejonie śródziemnomorskim nie słyszał o takiej sałatce. Nie zmienia jednak to faktu, że jest to chyba nasza najbardziej ulubiona sałatka, którą robimy nie tylko na imprezy, ale czasem po prostu na obiad. Jemy ją najczęściej nałożoną w podgrzane chlebki pita. Jest smaczna i pożywna. 

Na imprezy, lubię ją naszykować w ostatniej chwili, dzięki czemu - przynajmniej na początku - jest ciepła. A wszystkie składniki można przecież przygotować w miseczkach i tylko potem wszystko poukładać. 

Do przygotowania mięsa można użyć gotowej przyprawy gyros, co przez wiele lat robiłam. Ale... Większość gotowych przypraw zawiera dość dużą ilość soli, a przede wszystkim monoglutaminian sodu, który ma wzmacniać efekty smakowe; niestety nie pozostaje przy tym obojętny dla naszego zdrowia. Dlatego spokojnie można użyć własnej kombinacji przypraw powszechnie używanych w kuchni śródziemnomorskiej. 

Tatar

Klasyk polskich przystawek. Żadne przyjęcie nie mogło się bez niego obyć. Potem mało kto ryzykował, bo po świecie szalała groźba wściekłych krów. 

Przyznam, że nie przepadałam za tatarem - zjeść, zjadłam, ale bez większego entuzjazmu. Polubiłam tatara w Pradze. Kiedyś, kolega z Trencina, zaprosił mnie tam na tatara. Szykowałam się do podróży po Europie i jednym z postojów miała być właśnie Praga. Roman, Andrea i ich znajomy zaproponowali wyskok do karczmy na wprost naszego hotelu. W karczmie było rewelacyjnie - grupka przy stoliku obok grała na różnych instrumentach i śpiewała, tworząc niesamowitą atmosferę. Sama karczma miała piękny wystrój - stary, z duszą. Uroku nie odebrało nawet i to, że właściciel był lekko podchmielony - właściwie to ledwo trzymał się na nogach. Moi słowaccy gospodarze byli tym wyraźnie zawstydzeni. Zupełnie mi to nie przeszkadzało, bo atmosfera była rewelacyjna, ale kiedy dostaliśmy tatara z grubo posiekaną cebulą i nie do końca domyte kieliszki, moi kompani uznali, że miarka się przebrała i zadecydowali o zmianie lokalu. Tatar, mimo iż z lekka siermiężny, był naprawdę całkiem niezły. No ale, jak zmiana, to zmiana. Rozumiem ich, bo każdy gospodarz chce pokazać co najlepsze, a nie wstydzić się za podchmielonego karczmarza i niedomyte kieliszki do wina. W drugiej knajpce tatar był wyśmienity i taki jak powinien być, ale nie było atmosfery. Lokal bardziej przypominał wystrojem socjalistyczną stołówkę i nie miał tego nastroju jaki nadawały stare meble czy przyciemnione wnętrza. 😉 Tu nikomu nie przyszło do głowy wyciągnąć gitarę, śpiewać z przyjaciółmi i przesiadywać godzinami przy kuflach piwa.  Kiedy późnym wieczorem wracaliśmy do hotelu, z karczmy nadal rozlegała się muzyka i śpiewy grupy, którą tam spotkaliśmy. Dobrze, że choć troszkę mogłam ich posłuchać i posiedzieć w tej swojskiej atmosferze.

Cukier waniliowy

Przyznam, że nie pamiętam by Babcia kiedykolwiek kupowała cukier waniliowy, a włąściwie wanilinowy. U niej zawsze stał sobie słoik z cukrem, z którego wystawała laska wanilii. Skąd Babcia brałą laski waniliowe w czasach kryzysu, nie bardzo wiem - pewnie były dostępne gdzieś na bazarach. Cukier ten miał jedną wadą - bardzo twardniał i praktycznie trzeba było go cierpliwie skrobać przed użyciem. Ale i tak warto było, bo pachniał nieprawdopodobnie. 

Cała sztuka przygotowania takiego cukru polega na umieszczeniu w nim lasek waniliowych. Po 2-3 tygodniach mamy doskonały, naturalny cukier. Najlepiej jest mieć dwa-trzy słoiczki i uzupełniać w nich zużywany cukier. Laskę należy wymienić, gdy jest już widocznie sucha. Ale i wtedy nie należy jej wyrzucać, tylko np. użyć jej do zagotowania na niej mleka, którego potem użyjemy do kremu. 

Esencja waniliowa

Po okresie świątecznym, gdy na stołach królowały pierniczki i pierniki, znowu zagoszczą wypieki z wanilią. I dlatego warto naszykować domową esencję waniliową. Już po dwóch-trzech tygodniach będzie dodawać waniliowego smaczku, wszędzie tam, gdzie ją dodamy - a więc i w ciastach, i w kremach. 

Wystarczy kilka lasek wanilii zalać mocnym alkoholem, takim jak wódka czy brandy. Słoiczek odstawić w chłodne miejsce, aż płyn zacznie zmieniać lekko kolor, a zapach wanilii zdecydowanie zacznie dominować nad zapachem alkoholu.

Pierogi z kapustą i grzybami

Pierogi z kapustą i grzybami są zdecydowanie najpopularniejsze w naszej rodzinie. Zajadają się nimi wszyscy i rzadko kiedy się zdarza, by na talerzu został kiedykolwiek niedojedzony pieróg. Jest to nasza i odświętna potrawa w Wigilię, i potrawa postna podawana w zwykły dzień. 

Do farszu pasują wszelkie grzyby - i pieczarki, i grzyby leśne (suszone). Nigdy ich nie szczędzę, bo lubimy esencjonalny farsz kapuściano-grzybowy. Można też dodać sproszkownych suszonych borowików, które pozwalają na nadanie kapuście smaku grzybowego. 

Piernik z orzechami

Ten piernik zawsze robiła Babcia Regina. I od niej mam przepis. Nie jest to przepis przekazywany w zeszycie od Babci. Kiedy wyjechałam do USA, Babcia na moją prośbę przysłała mi go przed naszym pierwszym Bożym Narodzeniem spędzanym poza Polską. Do dzisiaj mam odręcznie napisaną kartkę od Babci. I choć ten przepis jest również w mojej "Kuchni polskiej", to najchętniej robię go według przepisu z kartki od Babci, z jej dodatkowymi komentarzami.

Ostatni raz spędziałm z Babcią Wigilię w 1989 roku. Był wtedy i piernik, który ona zrobiła. Babcia siedziała na honorowym miejscu przy stole. Miała czarną sukienkę, sznurek perełek i - choć schowane pod siateczką -  to jednak ładnie zrobione włosy. Po Wigilii zawiozłam ją do domu na Żelaznej. Pamiętam jak gaworząc jechałyśmy sobie pustymi ulicami Warszawy; Babcia chwaliła mnie za przygotowanie Wigilii oraz moje zdolności początkującego kierowcy. Kilkanaście dni później wyszłam za mąż, a rok później nie dała się już namówić na wspólną Wigilię - pierwszą po moim ślubie. Choć spędzaliśmy ją u nas, w towarzystwie rodziców i rodzeństwa z obu stron, uważała, że jak na nią to będzie zbyt wiele osób. A potem już wyjechaliśmy. Jeszcze raz spotkaliśmy się z nią w Święta w 2001 roku - na herbatce przedwigilijnej i w pierwszy dzień świąt. Ale nie było jej piernika, bo Babcia już nie piekła niczego. 

Kapusta z grzybami

Wigilijna kapusta z grzybami. Jedyna w swoim rodzaju i taka, która po prostu musi być. Rzec by można królowa stołu wigilijnego. Nawet jeśli zjemy jej odrobinkę. Do wigilijnej kapusty nie można żałować grzybów. Cały jej urok polega właśnie na smaku jaki ma dzięki suszonym grzybom. Najlepiej ugotować ją z drobnym wyprzedzeniem, by się "przegryzła". A jeśli zostanie i nie mamy ochoty więcej jeść postnych dań, można ją łatwo zmienić w smakowity bigos. Wystarczy dodać trochę mięsa, kiełbasy, dolać wina.... Ale to już zupełnie inna potrawa. 

Kapelusze

W moim rodzinnym domu na wigilię podawano  smażone kapelusze grzybów. Kiedyś były to grzyby leśne - prawdziwki. Tak to zapamiętałam z dzieciństwa. Były mięciutkie, ale widać było, że były suszone. Domyślam się, że pewnie były przed smażeniem namaczane, a woda z nich wykorzystywana do różnych specjałów wigilijnych. 

Nawet nie wiem kiedy takie kapelusze z prawdziwków zastąpiły kapelusze z pieczarek. I tak już zostało. I zawsze Ala czeka na nie i dopytuje się o nie. I co roku smakują nam najbardziej podjadane po powrocie z Pasterki. Nie żeby w czasie wieczerzy wigilijnej czegoś im brakowało. Po prostu po Pasterce przychodzi druga runda apetytu, zaspokajana tylko kapeluszami. 

Śledzie w śmietanie

Według mnie są znacznie delikatniejsze niż śledzie w oleju, gdyż posiekaną cebulę mieszam na kilka godzin przed podaniem ze śmietaną. Traci ona wówczas swój ostry smak. O ile śledzie w samym oleju smakują dobrze i z kartoflami, i z chlebem, te zdecydowanie lepiej komponują się z kartoflami. Obok śledzi w oleju, są one doskonałą przystawką w czasie  wigilijnej wieczerzy. 

Śledzie w oleju

Nie ma wigilijnej wieczerzy bez śledzi w oleju, podawanych z gorącymi kartoflami z wody. Tak my zaczynamy. Dlatego już kilka dni wcześniej w dużym słoiku przygotowuję śledzie - pokrojone na mniejsze kawałeczki, przełożone cebulą i zalane oliwą. Wystarczy, że postoją tak kilkanaście godzin - przechodzą wówczas smakiem cebuli i oliwy, a przede wszystkim nabierają delikatności.

Kiedyś robiło się śledzie solone, kupowane w całości z beczek. Potem była zabawa z ich moczeniem, by pozbawić je nadmiaru soli, oprawianiem i przygotowaniem.  Dzisiaj to rzadkość, ale nawet w dobie matjasów czasem uda się kupić solone śledzie, tyle, że już wyfiletowane. 

Keks

Jest to absolutnie najsmaczniejszy keks jaki można sobie wyobrazić. Dodatek bakalii, skórki cytrusów i likieru pomarańczowego sprawiają, że ma on niepowtarzalny smak. Robię go od kilku lat i przyznam, że zawsze dość ciężko jest go uchronić przed podjadaniem przedświątecznym. Zdarza się więc, że pieczenie trzeba po prostu powtórzyć, bo do świąt keks nie ma szans dotrwać. Ale chyba lepiej tak, niż gdyby nikt go nie chciał zjeść. 

Przepis znalazłam na blogu Kwestia smaku. Jednak zmieniłam go minimalnie, tak by dopasować do naszych upodobań smakowych.

Kompot z suszonych śliwek

Za domem na Dąbrowskiego rosła grusza. Dziwna była, bo bardzo późno miała owoce nadające się do jedzenia. Może dlatego, że za domem był cień i biedna nie miała zbyt dużo słońca by dojrzeć na czas. A może po prostu taka była odmiana. Z drugiej strony, w czasach gdy owoce sezonowe oznaczało, że gruszki jadło się tylko późnym latem i jesienią, taka dziwna grusza miała swój urok. Babcia zbierała gruszki przed pierwszymi mrozami i trzymała je w swoim pokoju aż dojrzały. I wtedy, gdy nikt już nie pamiętał jak smakują gruszki, zwykle jakoś niedługo przed świętami, dawała nam świeże gruszki. Jakie one były pyszne! 

Teraz, gdy szykuję kompot z suszonych śliwek, przypomniały mi się te gruszki. Po troszę dlatego, że często robi się go z dodatkiem gruszek suszonych. A ja daję świeże, choć nie takie jak te które miała Babcia. 

Kompot najbardziej lubił tata. Zawsze pierwszy był do jedzenia go - razem z owocami. Przyznam, że ja wolę sam płyn, bo nie specjalnie lubię rozgotowane owoce z kompotu. Taki chłodny, naturalnie słodki kompot, o specyficznym smaku suszu ma swój niepowtarzalny urok, szczególnie, gdy popija się go w pokoju oświetlonym tylko światełkami choinki, gdy wokół panuje cisza, a w tle grają cichutko kolędy. 

Choucroute

Jeśli czegoś żałuję z naszego krótkiego pobytu w Paryżu, to że nie spróbowałam choucroute - tak apetycznie wyglądającego na  straganach świątecznego bazaru Marche de Noel na Champs-Élysées. 
Zawsze słyszałam, że Francuzi nie uznają potraw na bazie kiszonych warzyw, takich jak ogórki czy kapusta. A tu, proszę! Zaskoczyło mnie to niesamowicie. Później przeczytałam, że choucroute to potrawa alzacka, tradycyjnie serwowana zimą. I wszystko się wyjaśniło - z Alzacji już niedaleko do Niemiec. Nic więc dziwnego, że sztandarowym daniem jest właśnie choucroute z kiełbasami i winem Gewürztraminer. Danie to, często podawane jest z kartoflami. Tak naprawdę, to nie ma na nie jednego przepisu, ale są jednak pewne zasady dotyczące przygotowania go, takie jak choćby użycie przypraw (kminek, jałowiec, liście laurowe) czy wina (Gewürztraminer lub wytrawnego Rieslinga).

Czekoladki pomarańczowe

Połączenie czekolady z pomarańczą jest chyba najlepszym jakie sobie można wyobrazić. Przynajmniej według mnie. Uwielbiam czekolady do rozbijania o smaku pomarańczowym, skórki pomarańczowe w czekoladzie, galaretki pomarańczowe w czekoladzie. Zawsze też lubiłam czekolady, w których były kawałki kandyzowanej skórki. Dlatego też, krótko po zrobieniu trufli czekoladowych, wpadłam na pomysł wzbogacenia ich o smak pomarańczy. Przyznam, że był to strzał w dziesiątkę. Te czekoladki zdecydowanie smakowały wszystkim najbardziej. 

Zupa z soczewicy z pomidorami

Chłodne i ponure dni grudnia sprawiają, że znowu zagościły u nas zupy. Nic tak bowiem nie rozgrzeje po powrocie do domu jak talerz gorącej zupy,

Soczewicę odkryłam stosunkowo niedawno. Ku mojemu zaskoczeniu, zaakceptowały ją i dzieci. Przypadła im do smaku i równie chętnie jak ja zajadają tę zupę. A że jest ona bardzo pożywna, to doskonale może robić za cały lunch czy obiad. 

Trufle czekoladowo-orzechowe

Są super proste w wykonaniu, a do tego bardzo smaczne. Jakby to nie wystarczało, mogą być wspaniałym prezentem - czy to w okresie świątecznym czy np. na Walentynki, kiedy rozdaje się czekoladki. Na pewno zrobią wrażenie na obdarowywanym.  

Rumowe kuleczki

Rumowe kuleczki (rum balls) to chyba jedne z najbardziej popularnych czekoladek okresu świątecznego w USA. W sumie to nawet nie wiem czemu nazywane są rum balls, bo w wielu przepisach wymieniany jest bourbon, a nie rum. Ja z kolei dodałam koniak.

Kuleczki robi się bardzo łatwo i nie wymagają one żadnych wielkich umiejętności. Prezentują się okazale, a smakują jeszcze lepiej - zwłaszcza, jeśli się lubi alkoholowe słodycze, 

Kuleczki mają jeszcze i tę zaletę, że można je przygotować z wyprzedzeniem, gdyż im dłużej poleżą, tym są smaczniejsze. 

Pierniczki kuleczki

Od wielu lat te pierniczki robi moja teściowa. Ile razy jesteśmy w Polsce, tyle razy zajadamy się nimi. Moja teściowa ma cierpliwość i talent do robienia drobinek pierniczkowych, której nikt w naszym domu nie posiada. Ale niestety efekt jest taki, że pierniczki teściowej zajadamy garściami. Po kilku dniach zaczynamy je odsuwać od siebie, bo inaczej ręka sama do nich chodzi. Popijane herbatą są po prostu wspaniałe. 

W tych pierniczkach lubię to, że są twardawe i chrupiące, a także to, że są mało słodkie. Oczywiście można to zmienić dekorując je lukrem (szczególnie jeśli zrobimy z nich większe ciasteczka) oraz różnymi posypkami i cukiereczkami, typu mini-M&Mki. 

Ciastki z bajek, czyli pierniczki dla spóźnialskich

Takie ciastka-ludziki zawsze mi się kojarzą z Ciastkiem ze Shreka. Stąd też u nas w domu mówimy o nich ciastki. I wszyscy wiedzą, że to celowo i poprawnie. A przed Shrekiem, taki gigant-ciastek gonił Brzydala w jednym z odcinków Troskilwych Misiów. Nasze ciastki są spokojne - nikogo nie gonią i nie straszą. Nawet jeśli nie są najpiękniej udekorowane.

Zaletą tego przepisu jest to, że można z niego zrobić pierniczki gotowe od razu do jedzenia. W przeciwieństwie do wielu innych przepisów, z tego powstają od razu miękkie ciasteczka. Dekoracje pierniczków - to już kwestia upodobań i zdolności. Nasze były celowo ograniczone do minimum, by nie przesłodzić pierniczków. 

Ciasteczka Rudolfy

You know Dasher and Dancer and Prancer and Vixen, 

you know Comet and Cupid and Donner and Blitzen, 

But do you recall?

The most famous reindeer of all?

Rudolph the Red-Nosed Reindeer

Has a very shiny nose

And if you ever saw it

You would even say it glows.

All of the other reindeers

Used to laugh and call him names

They never let poor Rudolph

Join in any reindeer games

Then one foggy Christmas Eve, 

Santa came to say, 

Rudolph with your nose so bright, 

Won't you guide my sleigh tonight?

Then all the reindeer's loved him, 

As they shouted out with glee, 

Rudolph the red-nose Reindeer

You'll go down in history!

To ciasteczka na cześć Rudolfa, najważniejszego renifera z zaprzęgu świętego Mikołaja - tego z jednej ze świątecznych piosenek. Od razu też przyznaję się bez bicia. Pomysł takiej dekoracji nie jest mój. Pod tym względem jestem dość mało twórcza. Ale czemu nie zrobić czegoś co ktoś tak ładnie zaaranżował. Ciasteczka są zrobione ze przepisu używanego od lat na różne ciasteczka. 

Te Rudolfy zostały zrobione na szkolną sprzedaż ciasteczek w szkole Julci i cieszyły się ogromną popularnością wśród dzieciaków. 

Zapiekanka

Zapiekanki kupowane w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych z przyczep kempingowych były namiastką fast-foodów w czasach gdy w Polsce te były zupełnie nieznane. Ale też i były o niebo lepsze. W sumie to bardziej są podobne do kanapek sprzedawanych z wozów, jakie w Seattle podjeżdżają np. pod amazon. 
Dobra zapiekanka z pieczarkami i serem, polana keczupem podana na chrupiącej bułeczce była naprawdę pyszna. Przyznam, że je bardzo lubiłam. 

Dzisiaj już nie kupi się takich zapiekanek. W Warszawie, jak i innych miastach, po prostu już nie ma takich przyczep. A jeśli nawet gdzieś się dorwie zapiekankę, to jest to nędzna imitacja tego, co sprzedawano w latach siedemdziesiątych czy osiemdziesiątych. I nie może być inaczej, bowiem dzisiaj zapiekanki powstają w mikrofalówce. Kiedy więc miałam bułeczki, idealne do zapiekania, i nadmiar pieczarek, musiałam zrobić zapiekankę, taką jak kiedyś. 

Tort kawowy

Jak na rodzinę Strzelców przystało, na przełomie listopada i grudnia w przeciągu ośmiu dni dwukrotnie świętujemy urodziny. Stąd też nagła potrzeba tortowa w okresie, kiedy powinno się oszczędzać z racji setek innych pokus zbliżających się świąt i niezliczonych imprez świątecznych. Ale co zrobić! Tak jest i już. Nie spacjalnie lubię torty z ciężkimi kremami maślanymi. Lubię z lekkimi zdecydowanymi w smaku kremami opartymi na śmietanie. Stąd torty kawowe należą zdecydowanie górują w moim repertuarze. Ten - czekoladowy w środku, ale nasączony kawą - przybrany jest kawową masą śmietanową. Przyznam, że po 2 dniach był rewelacyjny. Dlatego warto zrobić go z wyprzedzeniem i przechować w lodówce. 

Dziurawe płoty, czyli makowa kokosanka

Niepozornie wyglądające ciasto, które nie wiadomo kiedy znika. W Internecie krąży wiele jego wersji pod różnymi nazwami. Jednak każdy powinien sobie wypracować swoją wersję, która będzie mu najbardziej smakować.

Ponieważ nie przepadam za ciastami, w których suche ciasto okraszone jest masą, uważam, że warto jest nasączyć biszkopty, a smak masy budyniowej przełamać kwaskowym dżemem. W moim przypadku, był to dżem morelowy, który zmiksowany został na jednolitą masę.

Glazurowana marchewka

Proste, ale smaczne i efektowne wykorzystanie marchewki rodem z kuchni francuskiej. Pasuje jako dodatek do wielu potraw mięsnych. Można wykorzystać surowe marchewki albo i gotowe, jak choćby mrożone Carottes Parsiennes z Trader Joe's.

1 lb marchewki

1 łyżka cukru

1 łyżka masła

sól do smaku

Opcjonalnie - posiekana natka pietruszki do przybrania

Marchewki obrać i pokroić na małe, zaokrąglone kawałki. Włożyć do garnka i zalać  wodą. Dodać sól, cukier i masło. Zagotować, po czym gotować pod przykryciem do miękkości. Podawać gorącą jako dodatek do dań obiadowych.